GURBETÇİLER İSTEĞE BAĞLI SİGORTALI OLABİLİR Mİ?

Kıymetli okurlarım bu haftaki konumuz gurbetçilerimizden gelen soruları cevaplamak amacıyla kaleme alınmıştır. Keyifli okumalar dileyerek başlayalım.

Hiçbir sosyal güvencesi olmayan kişiler, sosyal güvenliklerini sağlamak amacıyla SGK isteğe bağlı sigortalılığına prim ödeyebilmektedir.

SGK’na isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödeyen kişiler, gerekli şartları sağlamaları durumunda kendileri veya ölüm halinde geride kalan hak sahipleri SGK’dan aylık alabilmektedir. Ayrıca 30 gün prim ödedikten sonra da genel sağlık sigortası kapsamında sağlanan sağlık hizmetlerinden  yararlanabilmektedir.

İsteğe bağlı sigortalılık için hangi şartlar aranır?

• Türkiye’de ikamet etmek 

• 18 yaşını doldurmuş olmak

• Zorunlu sigortalı (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) olarak çalışmamak 

• Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak

• İsteğe bağlı sigortalılık için SGK’ya başvuruda bulunmak gerekir.

İsteğe bağlı sigortalılığa nasıl başvuru yapılır? 

İsteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin e-Devlet üzerinden veya “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesini” doldurarak bizzat veya posta yoluyla SGK’ya başvurmaları gerekmektedir.Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri bu kapsamdaki sigortalılıkları devam ettiği sürece isteğe bağlı sigortalı olabileceklerinden, bu sigortalıların başvuru ve takip işlemleri sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenin işyeri sicil dosyasının işlem gördüğü SGK Müdürlüklerinde yapılmaktadır.Ceza infaz kurumları ile tutukevlerinde bulunanlardan isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin talepleri ise mahkemece tayin edilen vasileri tarafından yapılmaktadır. 

İsteğe bağlı sigortalılıkta ödenecek olan prim tutarını kişinin kendisi belirlemektedir.Buna göre, isteğe bağlı sigortalılıkta prim tutarı; sigorta primine esas kazanç alt sınırı ile üst sınırıarasında kişinin kendisi tarafından belirlenen kazancın %32’sidir. 

Yurtdışında bulunanlar isteğe bağlı sigortalı olabilir mi? 

Kural olarak isteğe bağlı sigortalı olabilmek için, “Türkiye’de ikamet etme” şartı aranmaktadır. SGK bununla ilgili kontrolü de Kimlik Paylaşım Sistemindeki ikamet adresini esas alarak yapmaktadır.Dolayısıyla, isteğe bağlı sigortalı olmak isteyen kişilerin Türkiye’de ikamet adresi yoksa isteğe bağlı sigortalılığı kabul edilmemektedir. Ancak, bu genel kuralın bazı istisnaları vardır:

 5510 sayılı Kanunun 5/g maddesi uyarınca ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinden dolayı yurtdışından da ülkemizde isteğe bağlı sigortaya devam etme hakkı olanlar için Türkiye’de ikamet şartı aranmamaktadır.

Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarından, isteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunanların yurt dışına çıkmadan önce Türkiye’de ikamet ettiklerinin Kimlik Paylaşım Sisteminden (KPS) tespit edilmesi halinde sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkede bulunsalar veya daha sonradan ikametlerini taşısalar bile isteğe bağlı sigortalı olabileceklerdir.

Ülkemiz ile diğer ülkeler arasında imzalanan ikili sosyal güvenlik sözleşmeleri Anayasanın 90’ıncı maddesine göre milletlerarası antlaşma niteliğinde olduğundan, milletlerarası antlaşmalarla ülkemiz kanunlarının aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınmaktadır. Bu çerçevede, ülkemizle imzalanmış ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre Fransa, İngiltere, İsveç ve İsviçre’de bulunanlar ile bu ülkelerde sigortalı olanlardan Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaksızın isteğe bağlı sigortalı olma şartlarını yerine getirenler ülkemizde isteğe bağlı sigortaya prim ödeyebilmektedirler.

Ayrıca, Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklular da talep etmeleri durumunda isteğe bağlı sigortalı olabilmektedir.Ancak, yabancı ülke vatandaşlarından Türkiye’de yerleşik olma hali bir yılı doldurmadıkça genel sağlık sigortası primi alınmamakta ve bu kişiler genel sağlık sigortalısı sayılmamaktadır.Türkiye’de yerleşik olma halinin 1 yılı geçmesinden sonra ise hem uzun vadeli sigorta kolları, hem de genel sağlık sigortası primi (toplam %32) alınmakta ve genel sağlık sigortasından yararlanabilmektedirler.

Özetle; ülkemizle imzalanmış ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre Fransa, İngiltere, İsveç ve İsviçre’de bulunanlar ile bu ülkelerde sigortalı olanlardan Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaksızın isteğe bağlı sigortalı olma şartlarını yerine getirenler ülkemizde isteğe bağlı sigortaya prim ödeyebilmektedirler.

Mutlu haftalar…